နေ့စဉ်အသုံးချ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး အပိုင်း(၄)

နေ့စဉ်ဘဝ အဆင်မပြေမှုနဲ့တွေ့တဲ့အခါ ဖြစ်တဲ့ကိလေသာ ▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
★ ဗုဒ္ဓတရားတော်ဟောထားတာက အရမ်းပြည့်စုံတယ်။ 
ဒါပေမဲ့ ဘယ်လောက်ပဲ ပြည့်စုံပြည့်စုံ ကိုယ်တိုင်က ပြဿနာကို 
လက်မခံသေးဘူး၊ အနီးကပ် မကြည့်ချင်သေးဘူး၊ မခံစားကြည့်ချင်ဘူး။ 
ဒီမှာ ရှိနေတဲ့ ပြဿနာကို ထွက်ပြေးနေသေးတယ်ဆိုရင် 
နေ့စဉ်ဘဝမှာ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး မဖြစ်သေးဘူး။ 

★ အဲဒီတော့ မိသားစုဘဝအနေနဲ့ဖြစ်ဖြစ် အပြင်မှာ
အလုပ်သွားလုပ်တာတွေပဲဖြစ်ဖြစ် လူ့အသိုင်းအဝိုင်း တခြားလူတွေနဲ့ ဆက်ဆံတဲ့နေရာမှာပဲဖြစ်ဖြစ် စိတ်ထဲမှာ Negative emotion 
ဖြစ်ပေါ်လာတယ်ပြီဆိုရင် တခြားလူတွေကို အပြစ်တင်ရင်တင်မယ်၊ 
မဟုတ်ရင် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် အပြစ်တင်ရင်တင်မယ်။

★ အဲဒီဟာက အဲဒီ habit ပေါ့နော် habitual pattern 
အရမ်းစိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတယ်။ 

🧘🏻‍♂️“သူများကို အပြစ်တင်မိပြီ။ သြော် ဒီမှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် အပြစ်တင်မိပြီ။” 
အဲဒီဟာလေးကို If you can catchup on the spot, 
အဲဒီဟာလေးကို ဖြစ်နေတဲ့အချိန်မှာ 
သတိပြုမိပြုပြီးတော့ ကျကျနနအသိအမှတ်ပြုပေး။ 

🧘🏻‍♂️ သြော် စိတ်ထဲမှာ painful ဖြစ်နေတာပါလား။ 
နာကျင်မှုဖြစ်နေတာပါလား။ မကျေနပ်လို့ painful ဖြစ်တာ ရှိတယ်၊ 
မကြိုက်လို့ painful ဖြစ်တာ ရှိတယ်၊ အဲဒါမျိုး။ 

★ အဲဒီဟာကို တကယျတမျး ကိုယျက focus လုပျနိုငျရငျ၊ 
စာစကားနဲ့ပွောရငျတော့ ဒုက်ခကို focus လုပျနိုငျတယျဆိုရငျ 
ဝိပဿနာဖွစျနတောပဲ။ ဒုက်ခာနုပဿနာ ပါဠိလို - reflection on suffering. 

★ ဒါပေမဲ့ ဘုန်းဘုန်းတို့က ဘယ်လို pretend လုပ်ချင်တုန်း၊ 
ဘယ်လိုဟန်ဆောင်ချင်တုန်းဆို ကိုယ့်ဘဝထဲမှာ ပြဿနာမရှိတဲ့ပုံစံမျိုး 
သိပ်မရှိတဲ့ပုံစံမျိုး ကိုယ်ကနေချင်တာ။ အဲဒါ ဗုဒ္ဓနေတဲ့ပုံစံမျိုးနဲ့ တခြားစီပဲ။ 

★ ဗုဒ္ဓမြတ်စွွာဘုရားကျတော့ မနက်အိပ်ယာထပြီဆိုရင်လည်း ပြဿနာအကြောင်းစဉ်းစားတယ်။ ပြဿနာရှိတဲ့လူအကြောင်းစဉ်းစားတယ်။ 
 စဉ်းစားပြီးတော့ နောက်တစ်ဆင့်တိုးပြီး ငါ ဘာလုပ်ပေးနိုင်တုန်း။ 
ဒီနေ့လား နောက်နေ့လား နောက်လလား အဲဒါမျိုးတွေ 
ချက်ချင်းဆက်တွေးတယ်။ 

★ အဲဒါကျတော့ Compassion ခေါ်တယ်။ 
မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးထဲမှာဆိုရင်တော့ နံပါတ်နှစ်၊ Compassion - သမ္မာသင်္ကပ္ပခေါ်တဲ့ 
Compassion (ကရုဏာ)က သမ္မာသင်္ကပ္ပထဲမှာ ပါတယ်။ 
ပညာသိက္ခာထဲမှာပါတယ်၊ wisdom ထဲမှာပါတယ်။ 

★ အဲဒါကြောင့် အခုခေတ် Clinical pyschologist တွေက ဒါလေးကို 
ယူပြီးတော့ “သမ္မာသင်္ကပ္ပ” - emotion အကြောင်းပြောတယ်။ 
နောက်ပြီးတော့ သမ္မာသင်္ကပ္ပ က wisdom, intelligent ထဲမှာပါတယ်ဆိုတော့ 
အဲဒါကို Emotional intelligence လုပ်တယ်၊ EQ ဖြစ်သွားတယ်။ 
ဒါ Dr Daniel Goleman သူရေးတဲ့စာအုပ်။ 

★ Daniel Goleman က အဘိဓမ်မာထိလေ့လာပွီးတော့ 
သီရိလငျ်ကလာနိုငျငံမှာရှိတဲ့ ဂြာမနျဆရာတောျ မဟာ
စညျဆရာတောျကွီးရဲ့တပညျ့ အဲဒီဆရာတောျကွီးဆီမှာ 
ဝိသုဒ်ဓိမဂျလညျး သှားဖတျတယျ။ 
အဘိဓမ်မာလညျး သှားဖတျတယျ။ 

 ★ အဲဒီမတိုင်ခင်မှာ ဗုဒ္ဓဂယာ မြန်မာကျောင်းမှာ ဆယ်ရက်စခန်း ခုနှစ်ကြိမ် ဆက်တိုက်ထိုင်တယ်။ ဒါ သူ Ph.D ကျောင်းသားဘဝတုန်းက။ 
အဲဒီတော့ Ph.D ရပြီးတော့ဆက်လက်ပြီးတော့ 
လေ့လာတာ ဗုဒ္ဓဘာသာအကြောင်း။ 

★ ဗုဒ္ဓဘာသာတရားထိုင်တာရော သီအိုရီတွေရော Buddhist psychology 
တွေရော အဲဒါတွေ လေ့လာပြီးတော့ Emotioanl Intelligence ကို 
ရေးထားတယ်။ ဒီစာအုပ် သန်းပေါင်း၂၆သန်းလောက် ရောင်းရတယ်။ 
လူတွေစိတ်ဝင်စားတာ ပြောတာ။ 

★ ဘာဖြစ်လို့တုန်းဆိုတော့ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကို မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးဆိုတဲ့ 
နာမည်မသုံးဘဲနဲ့ present လုပ်သွားတာ။ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးလို့ ပြောရင် 
ဘုန်းဘုန်းတို့ စာနဲ့ပေနဲ့ စိတ်ဝင်စားတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ကျတော့ 
အရမ်းစိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတယ်။ စာနဲ့ပေနဲ့ မဟုတ်တဲ့လူကျတော့
 “အမလေး တစ်ကနေ ရှစ်အထိ မှတ်ရတာကိုက မနည်းဘူး။” 

★ နောက် အဲဒီထဲမှာ ဘယ်ဟာစပြီး လေ့ကျင့်ရမှာတုန်း။ တချို့က သီလကနေ စရမယ်ပြောတယ်။ ဒါဆို အလယ်ခေါင်ကနေဖောက်ပြီးတော့ 
“သမ္မာဝါစာ၊ သမ္မာကမ္မန္တ” အဲဒီအလယ်ခေါင်မှာ
ဖောက်ပြီးတော့ ကျင့်ရမယ်။ 

★ တချို့ကျတော့ မဟုတ်ဘူး အနောက်တိုင်းမှာ meditation ကနေစရမယ်။ 
အဲဒါ နောက်ဆုံးမှာ “သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိ” အဲဒီကနေ စရမယ်။ 

★ အခု Daniel Goleman ပြောတဲ့ဟာ သူက intelligent ရှိတဲ့ အတွေးအခေါ်မြင့်မားတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တွေအတွက် သူ present 
လုပ်ထားတဲ့ဟာက emotion ကိုကြည့်ပါ။ အဲဒီထဲမှာ စာစကားနဲ့ပြောရင်တော့ ပညာသိက္ခာပါပြီးသားပါ။ ကဲ ဘယ်လို ပါတုန်း။ 
အဲဒါက စောစောပိုင်းက ပြောတဲ့ဟာတွေ ပြန်ကောက်မယ်။ 

★ ကိုယ် Flashpoint နဲ့ တွေ့တဲ့အခါ နေ့စဉ်ဘဝမှာ အဆင်မပြေမှုနဲ့ 
တွေ့တဲ့အခါမှာ external violence ခေါ်တာပေ့ါ၊ အကြမ်းဖက်မှုက ဥပမာ အပြောအဆိုကြမ်းတာတွေ၊ ဆဲတာတွေ တချို့ကျတော့ ကိုယ်ထိ
လက်ရောက်တွေ ဖြစ်တာတွေ အဲဒါတွေ ဒါတွေက အပြင်မှာဖြစ်တဲ့ဟာ။ 

 ★ အတွင်းမှာဖြစ်တဲ့ဟာ ရှိသေးတယ်။ အပြင်တော့ ထွက်မလာဘူး။ 
မျက်နှာပြုံးနေတုန်းပဲ ရှိသေးတယ်။ ကိုယ့်ကားကိုမောင်းတာ အိန္ဒြေမပျက် 
ဆက်လက်ပြီးတော့ မောင်းနေတယ်လို့ထင်တယ်။ 
ဒါပေမဲ့ စိတ်ထဲမှာ ပူလောင်နေတယ်။ 
စိတ်ထဲမှာ မကျေနပ်တဲ့စိတ်တွေ။ 

 ★ ကိုယ့်ကို မကြည်ကြည့်ပြီးတော့ ကျော်သွားတဲ့ ကားတစ်စီးကို နောက်ကနေပြန်ကြည့်ပြီးတော့ မကျေနပ်တဲ့စိတ်တွေနဲ့ 
ကိုယ့်ဟာကိုယ်ဆက်မောင်းတယ်။ 

★ ဆိုလိုတာက အတွင်းမှာ လောင်တာတစ်ခု၊ အတွင်းမှာလောင်ပြီးတော့ 
အပြင်ထိ manifestation အပြောအဆိုတွေ အပြုအမူတွေ အဲဒီထဲကို 
ရောက်လာတာ ဒါတစ်ခုရှိတယ်။ ဒါက ကိလေသာသုံးမျိုး 
လေ့လာဖူးတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တွေ သိပါတယ်။ 

★ တစ်ခုကတော့ ပါဠိလို “#ဝီတိက္ကမကိလေသာ” ဆိုတာ emotion ကို 
ကျော်ပြီးတော့ အပြောအဆိုထဲရောက်သွားတယ်။ မဟုတ်ရင်လည်းပဲ 
ခြေနဲ့လက်နဲ့ အဲဒီလိုဖြစ်သွားတယ် တကယ် ကျူးလွန်တာပေါ့။ 

★ နောက်တစ်ခုကတော့ အဲဒီလိုတော့ မကျူးလွန်ဘူး ဒါပေမဲ့ 
စိတ်ထဲမှာ သူက မကျေမနပ်ဖြစ်နေတယ်။ စိတ်ထဲမှာ ထကြွနေတာပေါ့။ 
ဒေါသမီးတွေ မာနမီးတွေ ထကြွနေတာ။ မကျေနပ်ဘူး။ 

★ ဘယ်သူက ငါ့ကို ဒီလိုလာပြီးတော့ အထင်သေးတုန်းဆိုပြီး 
အဲဒီလို interpretation လုပ်လိုက်ရော ကိုယ့်ကိုလာပြီးတော့ 
အထင်သေးဆိုတဲ့လူကို စိတ်ထဲမှာ မမေ့နိုင်ဘူး။ သူ့အကြောင်း
 တွေးမိတာနဲ့ စိတ်ထဲမှာ ထကြွလာတယ် “ပရိယုဋ္ဌာကိလေသာ”။ 

★ တရားထိုင်တဲ့အခါကျတော့ ရိပ်သာမှ တရားထိုင်မှ မဟုတ်ပါဘူး။ 
အိမ်မှာပဲ တရားထိုင်ထိုင်၊ ဒီလို လုပ်ငန်းခွင်မှာပဲ ၂မိနစ် ၃မိနစ် မကြာခဏ 
mindfulness ဆိုတဲ့ သတိတရားကို လေ့ကျင့်တဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ပဲဖြစ်ြဖစ် 
အဲဒီပုဂ္ဂိုလ်တွေကျတော့ စိတ်ထဲမှာထကြွလာတဲ့ ဒေါသတွေ မာနတွေ၊ 
အဲဒီမာနတွေကို စောင့်ကြည့်နိုင်တဲ့အခါကျတော့ သူရဲ့ pattern လေးမြင်ပြီးတော့ နောက်ဆုံးကျတော့ “အနုသယကိလေသာ” ဆိုတာ အောက်မှာ 
တကယ်လို့ ရေဆိုလည်းပဲ အောက်မှာသူ့ဟာသူ 
အနယ်ထိုင်နေတဲ့ ရွှံ့ညွန်တွေပေါ့။ 

★ အဲဒီ ရွှံ့ညွှန်တွေကလည်းပဲ ရွှံ့ပါပဲ။ အပေါ်မှာကတော့ ရေက
 ကြည်နေတယ် ဒါပေမဲ့ အောက်မှာ ရွှံ့ရှိတဲ့အခါကျတော့ 
အချိန်မရွေး ရေတစ်ခုလုံးက နှောက်သွားနိုင်တယ်။ 

 ★ အဲဒီအတိုင်းပါပဲ စိတ်ထဲမှာ ဘုန်းဘုန်းတို့ ရှိတဲ့ emotional pattern ကို 
ကိုယ်က diagnose မလုပ်မချင်း ကိန်းအောင်နေတယ် ခေါ်တာပေါ့၊ 
subconscious ထဲမှာ ကိန်းအောင်းနေတဲ့ ဒီအကျင့်တွေက 
အချိန်မရွေး သူ ထလာနိုင်တယ်။ 

★ အဲဒီတော့ ဘုန်းဘုန်း အခု ကိလေသာသုံးမျိုးကိုပြောခြင်း
အကြောင်းကတော့ တစ်ခုတည်းပဲ ရယ်ရွယ်ချက်က “မကျေနပ်မှုနဲ့တွေ့ရင် 
ပေါက်ကွဲတတ်တယ်” ဆိုတာ ပြောချင်တာ။ 
ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်။ 
ကျေးဇူးတော်ရှင်အောက်စဖို့ဒ်ဆရာတော် 
ပါမောက္ခ ဒေါက်တာအရှင်ဓမ္မသာမိ