အတင်းပြောချင်စိတ်ကို ဘယ်လိုဖျောက်မလဲ ?

❒ 'အတင်းပြောခြင်း'ဆိုတဲ့ အပြုအမူတစ်ခုဟာ လူတော်တော်များများရဲ့ နေ့စဉ်လူမှုဘဝတွေထဲမှာ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း ပါဝင်နေတာကို သတိထားမိကြပါမှာပါ။
 'အတင်း'ကို မြန်မာအဘိဓာန်မှာတော့ 
'သူတစ်ပါးမကောင်းကြောင်းပြော သော
စကား'ရယ်လို့ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ပါတယ်။ 

ဆိုတော့ ကျွန်တော်တို့တတွေဟာ ဘာလို့များ သူတစ်ပါးမကောင်းကြောင်းပြောခြင်းဆိုတဲ့အရာကို ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဘဝထဲမှာ 
အချိန်ပေးပြီး ပြုလုပ်နေမိသလဲဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် 
ပြန်မေးကြည့်သင့်လှပါတယ်။ အဲဒီမေးခွန်းရဲ့နောက်ဆက်တွဲအဖြစ် 
အတင်းပြောတာ ကောင်းကျိုးတွေရနိုင်ပါရဲ့လား၊ ကောင်းကျိုးတွေ
မရနိုင်ဘူးဆိုရင် ဘယ်လိုများ ဖျောက်ပစ်ရမလဲဆိုတဲ့ 
မေးခွန်းတွေကိုလည်း ဆက်ပြီးအဖြေရှာ ကြည့်ကြရမှာပါ။ 

ကျေးဇူးတော်ရှင်အောက်စဖို့ဒ်ဆရာတော် ၂ဝ၁၈ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ 
၂၃ ရက်နေ့က မန္တလေး ဆေးဝါတက္ကသိုလ်မှာ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ 
တရားသင်တန်းမှာ အတင်းပြောခြင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး ... 
'အရှင်ဘုရား နောက်ကွယ်မှာ အတင်းပြောချင်တဲ့စိတ်ကို 
ဘယ်လိုဖြေရှင်းရမလဲဘုရား။ မကောင်းမှန်းသိပေမယ့် တပည့်တော် ပြောပြောဖြစ်နေလို့ပါဘုရား။ အဲဒါကို မကြိုက်လို့ပါဘုရား။ 

တပည့်တော် ပြင်ချင်လို့ပါဘုရား' လို့ မေးမြန်းခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။ 
အဲဒီမေးခွန်းကို အောက်စဖို့ဒ်ဆရာတော် ဒေါက်တာဓမ္မသာမိဖြေဆိုရှင်းပြ 
ထားတာတွေကို ပြန်လည်တင်ပြချင်ပါတယ်။ 

အဲဒီလိုပြန်လည်ရေးသားတဲ့နေရာမှာ အမှားအယွင်း
တစ်စုံတစ်ရာပါခဲ့ရင် ဆရာတော်နဲ့သက်ဆိုင်ခြင်းမရှိဘဲ ကျွန်တော်ရဲ့တာဝန်သာဖြစ်ကြောင်းကိုလည်း ပြောလိုပါတယ်။ 

∎ အတင်းပြောတဲ့စိတ်နဲ့ တယ်လိုမီယာ အောက်စဖို့ဒ်ဆရာတော်က 
အတင်းပြောတတ်တဲ့ စိတ်အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုဖြေရှင်းရမယ်
ဆိုတာကို ရှင်းပြလမ်းညွှန်တဲ့နေရာမှာ ပါမောက္ခဒေါက်တာ အဲလိဇဘတ်ဘလက်ဘန်း(Elizabeth Blackburn) ရေးသားထားတဲ့ 
စာအုပ်တစ်အုပ်ကို ကိုးကားပြီး ရှင်းပြပါတယ်။ 

ဒေါက်တာအဲလိဇဘတ်ဟာ အင်္ဂလန်နိုင်ငံ၊ ကမ်းဘရစ်တက္ကသိုလ်က 
DNA နဲ့ပတ်သက်ပြီး အထူးအားဖြင့် ဆဲလ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး 
ပါရဂူဘွဲ့ရထားတဲ့ ပါမောက္ခဆရာမကြီးပါ။ 

သူဟာ ၂ဝဝ၉ ခုနှစ်တုန်းက ဇီဝဗေဒနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆေးပညာဆိုင်ရာ နိုဘယ်ဆု
ရရှိထားတဲ့ နိုဘယ်ဆုရှင်လည်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ သူရေးသားထားတဲ့ တယ်လိုမီယာ (Telomere)နဲ့ပတ်သက်တဲ့ စာအုပ်တစ်အုပ်ကို ဆရာတော်က ကိုးကားပြီး အတင်းပြောရင်ဖြစ်နိုင်တဲ့ ဆိုးကျိုးတွေကို ရှင်းပြပါတယ်။ 

အဲဒီစာအုပ်မှာ Your DNA is listening to your thought/ gossip ဆိုတဲ့ အခန်းတစ်ခုပါဝင်ပါတယ်။ အဲဒီမှာ ရေးထားတာက အတင်းပြောပြီဆို ရင် လူတစ်ယောက်ရဲ့စိတ်ခံစားမှုဟာ အပျက်သဘောပဲများတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ 

အကောင်းတွေးပြီး အတင်းပြောတာမျိုး မရှိပါဘူး။ အတင်းပြောပြီဟေ့ဆိုရင် 
လူတစ်ယောက်ရဲ့ ချို့ယွင်းချက်တွေ၊ အမြင်ကပ်စရာကောင်းတာတွေ၊ 
မုန်းစရာကောင်းတာတွေနဲ့ ဒေါသဖြစ်စရာကောင်းတာ၊ စိတ်ပျက်စရာကောင်း 
တာတွေချည်း ပြောမိတတ်ကြတာမျိုးကိုး။ အတင်းပြောပြီဆိုတာနဲ့ စိတ်ဟာ 
Negative Emotion(အဆိုးမြင်စိတ်ခံစား မှု)နဲ့ အပျက်သဘောပဲ
တွေးတော့တယ်။ မကောင်းတာပဲတွေးတော့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ 

အဲဒီလို မကောင်းတာခဏခဏတွေးရင် DNA ပြောင်းသွားတယ် လို့သိရပါတယ်။ 
 ပါမောက္ခ အဲလိဇတ်ဘလက်ဘန်းဟာ ဆဲလ်ရဲ့အဆုံးမှာရှိတဲ့ တယ်လိုမီယာကို သုတေသနပြုလေ့လာခဲ့ရာမှာ 'အဆိုးမြင်စိတ်နဲ့ အပျက်သဘောချည်း 
ခဏခဏတွေးတဲ့သူရဲ့ တယ်လိုမီယာဟာ သက်တမ်းတိုတယ်၊ အကောင်းမြင် 
စိတ်နဲ့ အပြုသဘောတွေးသူရဲ့ တယ်လိုမီယာဟာ သက်တမ်းရှည်တယ်'
ဆိုတာ ကို လေ့လာတွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ 

 ဒီနေရာမှာ ထပ်ပြီးရှင်းပြဖို့လိုလာတာက တယ်လိုမီယာရဲ့အကြောင်း
ဖြစ်ပါတယ်။ လူ့ခန္ဓာကိုယ်မှာရှိတဲ့ ဆဲလ်တွေမှာ DNA ပါတဲ့ ခရိုမိုဇုန်း ၄၆ ခုစီ
 ပါဝင်ပါတယ်။ ခရိုမိုဇုန်းတွေရဲ့ အဆုံးပိုင်းကို ဖုံးအုပ်ကာရံပေးထားတဲ့အရာကို တယ်လိုမီယာလို့ခေါ်ပါတယ်။ မြင်သာအောင်ပြောရရင် ဘွတ်ဖိနပ်ကြိုးတွေရဲ့
ထိပ်မှာ ဖွာထွက်မသွားအောင် အုပ်ထားတဲ့ ထိပ်စည်းအပိတ်လေးတွေလိုပါပဲ။ 

အဲဒီ ထိပ်ပိတ်လေးနဲ့ အုပ်မထားရင် ဖိနပ်ကျိုးမျှင်တွေ ဖွာလန်ထွက်ပြီး ပျက်စီးသွားနိုင်တယ်မဟုတ်ပါလား။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ လူ့ခန္ဓာကိုယ်မှာ ဆဲလ်အဟောင်းတွေရဲ့ပျက်စီးမှုကို ဆဲလ်အသစ်တွေနဲ့ အစားထိုးပေးရပါတယ်။ 
အဲဒီလို ဆဲလ်အသစ်ပွားတိုင်း တယ်လိုမီယာရဲ့အရှည်ဟာ တဖြည်းဖြည်းချင်း 
တိုလာပါတယ်။ တယ်လိုမီယာအရှည် ကုန်ဆုံးသွားချိန်မှာ ဆဲလ်တွေမှာရှိတဲ့ 
ခရိုမိုဇုန်းတွေမှာ ဘွတ်ဖိနပ်ကြိုးထိပ် အကာအရံမဲ့သလိုဖြစ်ပြီး 
ဖွာလန်ကြဲကုန်တာကြောင့် ဆဲလ်တွေပျက်စီးသွားရပါ တော့တယ်။ 

ဒါကြောင့် အသက်ကြီးလာတဲ့အချိန်မှာ တယ်လိုမီယာ တိုလာတာနဲ့အမျှ 
အိုမင်းရင့်ရော်မှု၊ ရောဂါဘယဖြစ်ပွားမှုတွေ ဖြစ်လာကြတော့တာပါ။ 
တခြား တစ်ဖက်ကပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ တယ်လိုမီယာရှည်တဲ့သူက 
အသက်ရှည် နုပျို၊ ကျန်းမာတဲ့သဘောပါပဲ။ 

'အဆိုးမြင်စိတ်နဲ့ အပျက်သဘောချည်း ခဏခဏတွေးတဲ့သူရဲ့ 
တယ်လိုမီယာဟာ သက်တမ်းတိုတယ်၊ အကောင်းမြင် စိတ်နဲ့ 
အပြုသဘောတွေးသူရဲ့ တယ်လိုမီယာဟာ သက်တမ်းရှည်တယ်'ဆိုတဲ့ 
အယူအဆနဲ့ တစ်ပါတည်းချိတ်ဆက်ကြည့်မယ်ဆိုရင် အဆိုးမြင်စိတ်ရှိ
သူဟာ အိုမင်းလွယ်၊ ရောဂါဘယဖြစ်လွယ်တယ်ဆိုတာကိုပါ 
တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

အတင်းပြောတတ်တဲ့သူတွေဟာ အဆိုးမြင်စိတ်ရှိသူတွေဆိုတာကိုလည်းပဲ 
ကျွန် တော်တို့ သတိထားပြီး မြင်ကြရမှာပါ။ ဆိုတော့ အတင်းပြောတဲ့
သူတွေဟာ အိုမင်းလွယ် ယို့ယွင်းလွယ်တယ်လို့ ဆိုရမှာပါပဲ။ 

∎ ဘာကြောင့်အတင်းပြောချင်တာလဲ ကျွန်တော်တို့ဟာ ဘာကြောင့်များ 
လူတစ်ယောက်ရဲ့ မကောင်းကြောင်းကို ပြောမိနေရသလဲရင် 
ပထမဆုံးအချက်ကတော့ ကျွန်တော်တို့ဟာ စိတ်ထဲမှာ ကိုယ်ကိုယ်တိုင် မလုံမလဲဖြစ်နေတာကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲဒီမလုံမလဲစိတ်ကြောင့်ပဲ 'သူမှားတယ်၊ ငါမှန်တယ်'ဆိုတဲ့ ထင်မြင် 
ယူဆချက် ရှိလာပါတယ်။ ဒါကြောင့်ပဲ ကိုယ်မှန်တယ်လို့မြင်ထားတဲ့ 
ကိုယ့်ရဲ့အမြင်ကို ခိုင်မာစေဖို့ တခြားတစ်ယောက်ရဲ့ ထောက်ခံမှုလိုအပ်တယ်လို့ 
ထပ်ပြီး တွေးထင်မိလာပြန်ပါတယ်။ ကိုယ်မှန်ကန်ကြောင်းတွေးထင်ထားတဲ့ 
ကိုယ့်ရဲ့အမြင်အပေါ် တစ်ယောက် ယောက်ရဲ့ထောက်ခံမှုမရရင် 
မလုံမလဲစိတ်နဲ့ လုံခြုံမှုမရှိတာကြောင့် သူများ မကောင်းကြောင်း 
နာနာနဲ့နှက်ရင်း၊ ကိုယ့်ကောင်းကြောင်းကို သာသာထိုးထိုး ပြောရင်း 
ထောက်ခံသူလိုက်ရှာတာဟာ အတင်းပြောတာပါပဲ။ 

တစ်ယောက်ယောက်နဲ့ အတင်းပြောပြီး ကျေကျေနပ်နပ်ကြီးဖြစ်သွားတတ်တဲ့ 
အရသာကို ကျွန်တော်တို့ အတော်များများ ခံစားကြရဖူးပါတယ်။ 
သေသေချာ ချာပြန်ဆန်းစစ်ကြည့်ရင်တော့ အဲဒီကျေနပ်မှုက 
အကြာကြီးမခံဘဲ ခဏလေး ဆိုတာကို တွေ့ရမှာပါ။ 

အဲဒီလိုဖြစ်တာဟာ အကြောင်းအချက် ၃ ခုကြောင့်ပါ။ 
- ပထမဆုံးတစ်ခုကတော့ တစ်ဦးတစ်ယောက်ရဲ့ မကောင်းကြောင်းကို
ပြောတဲ့ နေရာမှာ သတိတရားကိုအခြေမခံလို့ပါပဲ။ 

- ဒုတိယတစ်ခုကတော့ ပြဿနာကို နားလည်သဘောမပေါက်တဲ့အတွက် ပြဿနာဖြေရှင်းတဲ့နည်းလမ်းတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး တွေးခေါ်မြော်မြင်ပုံ 
မပြောင်းလဲ နိုင်လို့ပါပဲ။ 

- နောက်ဆုံးတစ်ခုကတော့ EQ (စိတ်ခံစားမှုညွှန်းကိန်း)နိမ့်နေလို့ပါပဲ။ 
( EQ ဆိုတာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်သိတာ၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ထိန်းချုပ်စောင့်စည်း
နိုင်တာ၊ သူတစ်ပါးခံစားချက်ကိုသိတာ၊ ဆက်ဆံရေးကို 
စီမံခွဲနိုင်တာတွေပေါင်းစပ်ထားတာပါ။) 

ဘယ်လိုပဲဆိုဆို အတင်းပြောတဲ့အခါမှာ ကျေနပ်သွားတဲ့ သာယာမှုကို 
ကျွန်တော်တို့တွေဟာ စွဲလမ်းမိတတ်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ 
ဆိုးတာက အဲဒီသာယာမှုက အထက်မှာပြောခဲ့သလို ကြာကြာမခံတာပါပဲ။ 
ဒီတော့ အဲဒီသာယာမှုကို ကျွန်တော်တို့တတွေဟာ အမောတကော 
လိုက်ရှာရတော့တာပါပဲ။ 

အတင်းပြောတဲ့အကျင့်ဟာ စွဲလမ်းတတ်တဲ့သဘောရှိပါတယ်။ 
အတင်းပြောတဲ့အရသာကို ယစ်မူးသာယာနေရင် အဲဒါဟာ အရက်စွဲ၊ 
ဆေးလိပ်စွဲ၊ ကွမ်းစွဲနေသူတွေနဲ့ ဘာမှမကွာလှပါဘူး။ 
မူးယစ်ဆေးသုံးစွဲသူတစ်ယောက် ရဲ့ ဖြစ်စဉ်ကိုပဲကြည့်ပါ။ 

ဆေးသမားတစ်ယောက်ဟာ ဆေးသုံးလိုက်တဲ့အချိန်မှာ သူလိုချင်တဲ့ 
ကျေနပ်သာယာမှုကို ချက်ခြင်းဆိုသလို ရရှိပါတယ်၊ 
ဒါပေမယ့် အဲဒီကျေနပ်သာယာမှုဟာ မှန်ကန်တဲ့ ကျေနပ်သာယာမှု
မဟုတ်ဘဲ ဓာတုဗေဒ ဖြစ်စဉ်တွေနဲ့ အာရုံကြောတွေကို 
ကြိုးကိုင်ခြယ်လှယ် စေခိုင်းမှုသာဖြစ်ပါတယ်။ 

သို့တိုင်အောင်ပဲ ဆေးသမားဟာ အဲဒီသာယာမှုကို လိုက်ရှာ၊ ရယူ၊ 
သုံးစွဲတာကိုပဲ ဆေးစွဲနေတယ် (ဝါ) စွဲလမ်းမှုပြဿနာဖြစ်နေတယ်လို့ ဆိုကြတာပါ။ 
ဒီလိုဆိုရင် တစ်ဦးတစ်ယောက်ရဲ့ မကောင်းကြောင်းပြောရင်း ရလာတဲ့ 
သာယာမှုကို လိုက်ရှာ၊ ရယူ၊ သုံးစွဲနေတာဟာ ဆေးစွဲနေတဲ့သူတဲ့ 
ဘာမှတော့ မခြားနားလှပါဘူး။ 

 ∎ အတင်းပြောတဲ့အကျင့်ကို ဘယ်လိုဖျောက်မလဲ အတင်းပြောတာဟာ 
အိုမင်းလွယ်တယ်။ အတင်းပြောသူရဲ့ စိတ်အခြေအနေဟာ ဆိုးတဲ့ဘက်မှာ 
ရောက်နေတယ်။ အတင်းပြောခြင်းဟာ ကောင်းကွက်တစ်ခုမှလည်းမရှိ၊ ကောင်းကျိုးတစ်ခုမှလည်းမပေးသည့်တိုင်အောင် ခဏတာ 
သာယာမှုကြောင့် စွဲလမ်းတတ်တဲ့သဘောလည်းရှိတယ်ဆိုရင် 
အတင်းပြောတဲ့အကျင့်ကို ဘယ်လိုဖျောက်မလဲဆိုတဲ့မေးခွန်းကို 
အဖြေရှာကြရမှာပါ။ ပထမဆုံးကတော့ အတင်းပြောတဲ့အချိန်မှာ ဘယ်လိုစိတ်ခံစားမှုဖြစ်နေသလဲဆိုတာကို သိအောင်လုပ်ကြရမှာပါ။ 

တစ်ယောက်ယောက်ရဲ့ မကောင်းကြောင်း ပြောချင်နေပြီဆိုရင်၊ ပြောခဲ့မိပြီဆိုရင် တစ်ယောက်တည်း အေးဆေးငြိမ်သက်တဲ့နေရမှာ မိနစ်အနည်းငယ် 
အချိန်ယူပြီး ကိုယ်ပြောခဲ့သမျှကို ပြန်လည်သုံးသပ် ကြည့်သင့်တယ်လို့ အောက်စဖို့ဒ်ဆရာတော်က ဆုံးမလမ်းညွှန်တော်မူပါတယ်။ 
တစ်ယောက်တည်း အချိန်ယူပြီး ဘယ်လိုခံစားမှုတွေ ရှိနေသလဲဆိုတာကို 
နက်နက်တူးကြည့်ရင် မလုံခြုံတဲ့စိတ်ခံစားမှုနဲ့ အကျင့်ပါနေတာလို့ ဆိုတဲ့ အကြောင်းအချက်တွေကို တွေ့ရတတ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ 

မလုံမလဲစိတ် (ဝါ) စိတ်ရဲ့မလုံခြုံမှုဟာ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် အမြင်မတူသဘောထားကွဲလွဲတာကို သဘောထားကွဲလွဲတယ်ဆိုတဲ့နေရာမှာ 
ရပ်မထားဘဲ 'ကိုယ့်ရဲ့ အတွေးအခေါ်ကို ငြင်းပယ်တယ်'ဆိုတာထိ ပုံကြီးချဲ့ 
တွေးရင်းက ဖြစ်ကြ တာများပါတယ်။ 

ဘယ်သူပဲဖြစ်ဖြစ် အငြင်းပယ်ခံရတဲ့အခါ စိတ်ထဲမှာ 
မလုံမခြုံဖြစ်ကြတာပဲမဟုတ်လား။ ဒီအတွက် ကျွန်တော်တို့ဟာ 
အကြောင်းအရာ အဖြစ်အပျက်တွေကို ပုံကြီးချဲ့မတွေးဘဲ ရပ်ထားသင့်တဲ့
နေရာမှာ ရပ်ထားနိုင်အောင် ကြိုးစားကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

လူတစ်ယောက်ရဲ့ ချို့ယွင်းမှုကို အကြောင်းပြုပြီး ကိုယ်က အတင်းပြော 
သူမဖြစ်ဖို့လိုပါတယ်။ အတင်းပြောတတ်သူတွေကိုလည်း စိတ်ထဲမှာ 
မလုံမခြုံ ဖြစ်နေသူတွေ၊ တဒင်္ဂသာယာမှုကို စွဲလမ်းနေရှာသူတွေရယ်လို့ မြင်ပြီး 
ကရုဏာ ထားရမယ်လို့ ဆရာတော်က လမ်းညွှန်ပါတယ်။ 

 ဒီနေရာမှာ ဆက်စပ်ပြီး ပြောစရာရှိတာက 'စကားခြောက်ခွန်း၊ လူ၌ထွန်း၊ 
လေးခွန်းကိုပယ်၊ နှစ်ခွန်းတယ်'ဆိုတဲ့ ဗုဒ္ဓကျမ်းဂန်လာ ဆိုရိုးစကားပါ။ စကားခြောက်ခွန်းဆိုတာကတော့ ... 

၁။ ဟုတ်မှန်၏၊ အကျိုးလည်းရှိ၏၊ တစ်ပါးသူနာကြားလိုသော စကားမျိုး။ 
၂။ ဟုတ်မှန်၏၊ အကျိုးလည်းရှိ၏၊ သို့ရာတွင် သူတစ်ပါး မနာကြားချင်သော စကားမျိုး။ 
၃။ ဟုတ်မှန်၏၊ အကျိုးကားမရှိ၊ သူတစ်ပါး မနာကြားလိုသော စကားမျိုး။ 
၄။ မဟုတ်မမှန်၊ အကျိုးတော့ရှိ၏၊ သူတစ်ပါးနာကြားလိုသော စကားမျိုး။ 
၅။ မဟုတ်မမှန်၊ အကျိုးလည်းမရှိ၊ သူတစ်ပါးနာကြားလိုသော စကားမျိုး။ 
၆။ မဟုတ်မမှန်၊ အကျိုးလည်းမရှိ၊ သူတစ်ပါးမနာကြားလိုသော 
စကားမျိုးတို့ဖြစ်ပါတယ်။

ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ဟာ ဒီစကားခြောက်မျိုးမှာ အမှတ်စဉ် (၁) နဲ့ (၂) တို့ကိုသာ ချီးမွမ်းတော်မူတယ်ဆိုတာကို နှလုံးသွင်းရင်းက စကားပြောကြဖို့ ကျွန်တော်တို့ 
အလေးထား ကြိုးစားကြရမှာပါ။ ဒါ့အပြင် ဘုရားရှင်က ဒုစရိုက်(၁ဝ)ပါးရယ်လို့ မိန့်တော်မူထားခဲ့တာရှိပါတယ်။ ဒုစရိုက်ဆိုတာ ဒုစရိတ-မကောင်းသဖြင့်
ကျင့်ခြင်းလို့ အဓိပ္ပါယ်ရပါတယ်။ အဲဒီမှာ နှုတ်နဲ့ပြုကျင့်အပ်တဲ့ 
ဒုစရိုက်လေးပါးရှိပါတယ်။ 

အဲဒါတွေကတော့ (၁) မဟုတ်မမှန် လိမ်ညာပြောခြင်း၊ 
(၂) ချောပစ်ကုန်းတိုက်သော စကားကိုပြောခြင်း၊ 
(၃) ကြမ်းတမ်းသောစကားကိုပြောခြင်း၊ (၄) အနှစ်မဖက် အနက်မပါ
ပြိန်ဖျင်းသောစကားကို ပြောဆိုခြင်း .. တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒုစရိုက် တရားဆိုတာဟာ သူမိုက်တွေကျင့်သုံးတဲ့တရားသာဖြစ်တယ်
ဆိုတာကိုလည်း နှလုံးသွင်းဆင်ခြင်ဖို့ အထူးလိုအပ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ အားလုံးကိုပြန်ခြုံပြီးပြောရရင် ကိုယ်ပြောမယ့်စကားတွေဟာ 
ဝစီဒုစရိုက်လေးပါးထဲမှာလည်း ပါနေမယ်၊ ဘုရားရှင်ချီးမွမ်းတော်မမူတဲ့
စကားရင် လည်းဖြစ်နေမယ်၊ အဆိုးမြင်စိတ်နဲ့ အပျက်သဘောချည်း 
ခဏခဏ တွေးအောင် စေ့ဆော်နေတဲ့အရာတွေလည်းဖြစ်နေမယ်ဆိုရင် 
အဲဒီစကားမျိုးတွေ မပြောမိအောင် အားထုတ်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ကျေးဇူးတော်ရှင်အောက်စဖို့ဒ်ဆရာတော်ကတော့ 'အတင်းပြောတဲ့သူကို အတင်းမပြောခြင်းအားဖြင့် အနိုင်ယူပါ။ ကိုယ့်အပေါ်မှာ 
စိတ်ကောင်းမထားတဲ့ သူကို သူ့အပေါ်မှာ စိတ်ကောင်းထားခြင်းဖြင့် 
အနိုင်ယူပါ' လို့ ဆုံးမလမ်းညွှန် တော်မူခဲ့ကြောင်းပါဗျာ။