နေ့စဉ်အသုံးချ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး အပိုင်း(၇)

နေ့စဉ်ဘဝမှာ ဒုက္ခကိုစိတ်ဝင်စားပါ
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬ 
နေ့စဉ်အသုံးချ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး အပိုင်း(၇)
★ လူတိုင်းလူတိုင်းမှာ သနားစရာရှိတယ်။ သနားစရာ အကြောင်းလေးတွေ 
ရှိတယ်။ ကိုယ့်ဟာကိုယ်လည်း ရှိတယ်။ အဲဒီတော့ အဲဒီသနားစရာတွေကို လိုက်ပြီးတော့တွေးတာ။ 

★ တချို့ဟာတွေကတော့ နေ့စဉ် အတွေ့အကြုံလေးတွေ၊ activities 
လေးတွေ အဲဒါလေးတွေ တွေးတာပေါ့။ စီးပွားရေးအကြောင်းတို့ လူမူရေး
အကြောင်းတို့ အဲဒါတွေ တွေးတာပေါ့။ အဲဒီလို တွေးရင်လည်း ရပါတယ်။ 

★ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရားကတော့ လူတိုင်းကြောက်ရွှံ့ခြင်း အိုခြင်း နာခြင်း 
သေခြင်းရှိတွေကို တွေးပြီးတော့ “သြော် အိုခြင်းကိုလည်း ကြောက်တယ်၊ 
ဒါပေမဲ့ အိုတဲ့နေရာကိုပဲ လမ်းလျှောက်နေတယ်။” 

★ နာခြင်းကို ကြောက်တယ်၊ ဒါပေမဲ့ နာကျင်မှု အနာရောဂါ ဒါတွေ
နည်းအောင် မလုပ်ဘဲနဲ့ အဲဒီအနာရောဂါများတဲ့ way of life ဘဝနေထိုင်မှု 
အဲဒါပဲ နေနေတယ်။ အဲဒါကိုကြည့်ပြီးတော့ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရားက 
အရမ်းကရုဏာဖြစ်တယ်။ 

★ တစ်နေ့သေမယ်ဆိုတာ သိရဲ့နဲ့ မသေတဲ့ပုံစံမျိုး ဘယ်တော့မှ မသေမယ့် 
ပုံစံမျိုး၊ ဟန်ဆောင်ထားတာ။ အဲဒါကို ကြည့်ပြီးတော့ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရားက 
ကရုဏာဖြစ်တယ် သနားတယ်။ 

★ ဆိုလိုတာက ကိုယ့်ထက်ရာထူးကြီးတာရော ကိုယ့်ထက် ပိုက်ဆံရှိတာရော 
ကိုယ့်ထက် အသိုင်းအဝိုင်းကြီးတာရော အဲဒီလူတွေမှာလည်းပဲ သနားစရာတွေအများကြီးရှိတယ်။ 

★ Compassion ဖြစ်လာပြီဆိုရင်တဲ့ လူတစ်ဦးရဲ့ feeling လူတစ်ဦးရဲ့ 
emotion က positive ဖြစ်သွားတယ်။ ဒါ ဂျာမနီနိုင်ငံမှာလုပ်တဲ့ 
သုတေသနကို ကိုးကားထားတာ။ ဒီသုတေသနကိုပဲ ဒီ reserach ကိုပဲ 
တခြားပုဂ္ဂိုလ်တွေလည်း replicate လုပ်ပြီးတော့ ဒီဟာကို 
ပြန်ပြီးတော့ confirm လုပ်ထားတယ်။ 

★ အဲဒီတော့ တတိယစာပိုဒ်က (Altered Traits: page-144) 
 Compassion, she found, muted the empathic distress 
that can lead to emotional exhaustion and burnout. 

 ★ ကရုဏာဖြစ်တဲ့ပုဂ္ဂိုလ် ကိုယ်ချင်းစာမှုနဲ့တင် ရပ်မထားဘဲနဲ့၊ 
ကရုဏာထိသွားတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ကျ stress ဖြစ်စေတဲ့ ဦးနှောက်ရဲ့အပိုင်းက 
အလုပ်မလုပ်ဘူး၊ အဲဒါကို muted သွားလုပ်ထားတဲ့ compassion က။ 

★ ဒီလေ့လာမှုတွေ အရေးပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့တုန်းဆိုတော့ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ
ဘုရားက Compassion ဆိုတဲ့ ကရုဏာကို နေ့စဉ်ဘဝမှာ တွေ့ကြုံရတဲ့ 
အဆင်မပြေမှုကို ကိုင်တွယ်ဖို့အတွက် ရည်ရွယ်လို့။ 

★ အိမ်မှာ ထမင်းဟင်းချက်တော့မယ်ဆိုရင် ကိုယ့်ရဲ့ခန္ဓာကိုယ် 
သနားပြီးတော့ချက်ပါ။ မစားရရင် ဒီခန္ဓာကိုုယ်က ဒုက္ခရောက်နိုင်တယ်။ 
ဒီခန္ဓာကိုယ် သနားပါ။ 

★ ကိုယ့်မိသားစုရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာကျန်းမာရေး အဲဒီဒုက္ခလေးကို စဉ်းစားပြီးတော့ အဲဒီဒုက္ခဖြေရှင်းပေးဖို့အတွက် ငါ ဒီ အစာအာဟာရတွေ ချက်ပြုတ်မယ်။ 
အဲဒီလို ချက်ပြုတ်ရင် ကိုယ့်အိမ်မှာ ကိုယ့်မိသားစုကို ထမင်းချက်
ကျွေးတာတောင်မှ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးဖြစ်နေတယ်။ 

★ အတူတူ ထမင်းစားတဲ့အခါမှာ ဒကာမကြီးတွေ ဒကာကြီးရဲ့ပန်းကန်
ထဲကိုလည်း ကြည့်လိုက် အလုံအလောက်ရှိရဲ့လား မသိဘူး၊ 
သားရဲ့ပန်းကန်ထဲကိုလည်း ကြည့်လိုက်၊ မြေးရဲ့ပန်းကန်
ထဲကိုလည်း ကြည့်လိုက်။ 

★ ကြည့်တဲ့နေရာမှာလည်းပဲ ကောင်းကောင်းမွန်မွန် မစားဘူးဆိုရင် 
ခန္ဓာကိုယ်က အာဟာရပျက်မှာစိုးလို့ နေမကောင်းမှာစိုးလို့ 
ဆိုတဲ့စိတ်နဲ့ ကြည့်ပေးရင် အဲဒီအချိန်မှာ ကရုဏာအခြေခံတယ်။ 
အဲဒီထက် နည်းနည်းလေးချဲ့လိုက်ရင်တော့ ကိုယ့်ရဲ့ အိမ်နီးနားချင်းတွေ 
ကိုယ့်ရဲ့ရင်းနှီးတဲ့လူရော မရင်းနှီးတဲ့လူရော -

 “သြော် သူတို့လည်းပဲ ဒီအတိုင်းပဲ ဒီအစာအာဟာရ ငါတို့လိုပဲ ပုံမှန်
စားသောက်နေရတယ်၊ သူတို့လည်း မစားရရင် အာဟာရချို့တဲ့ရင် 
အာဟာရပျက်တောက်ရင် သူတို့မှာလည်းပဲ ဒီလိုပဲ
 ခန္ဓာကိုယ် ဒုက္ခရောက်တယ်။” 

★ ဒါကြောင့်မို့လို့ သူတို့မှာရရှိထားတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ရော၊ ငါ့မှာ ရရှိထားတဲ့ 
ခန္ဓာကိုယ်ရော၊ အာဟာရပေါ် မှီခိုနေတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ငါတို့တွေ 
ဒီဆာလောင်မှုဆိုတဲ့ ဒုက္ခ၊ အာဟာရ ချို့တဲ့မှုဆိုတဲ့ ဒုက္ခ၊ 
ဒီဒုက္ခ နည်းအောင်လုပ်ဖို့အတွက် ငါတို့လည်း 
ထမင်းဟင်းတွေ ပုံမှန်ချက်စားရတယ်။ 

★ ဘေးအိမ်တွေလည်း ထမင်းဟင်းတွေ ပုံမှန်ချက်စားရတယ်၊ 
အဲဒီလောက်လေး သိလိုက်ရင် “သမ္မာဒိဋ္ဌိ” ၀င်လာတယ်။ 
သမ္မာဒိဋ္ဌိလိုက်လာပြီဆိုရင် Compassion ဖြစ်ပြီဆိုရင် သမ္မာသင်္ကပ္ပဖြစ်တယ်။ 
သီလတွေလည်း လုံခြုံသွားတယ်။ 

★ Compassion လုပ်တဲ့ပုဂ္ဂိုလ်က ရှေ့ဦးနှောက်က လုပ်တယ်ဆိုတော့ 
ဒါ အင်စူလာက ဖြစ်တယ်ဆိုရင် အဲဒီအင်စူလာ ဖြစ်တာနဲ့ လူရဲ့ စိတ်က 
calm ဖြစ်သွားတယ်တဲ့။ တည်ငြိမ်သွားတယ်။ သမာဓိပါလာတယ်။ 

★ အဲဒီတော့ အကုန်လုံးကို ပြန်ပြီးတော့ အကျဉ်းချုပ်ရရင် 
နေ့စဉ်ဘဝမှာ #ဒုက္ခကိုစိတ်ဝင်းစားပါ။ စိတ်ဝင်တစားနဲ့ ဒုက္ခကို ကြည့်ပါ။ 
ဒုက္ခကို ကြည့်တဲ့နေရာမှာ ဖြစ်ပေါ်တတ်တဲ့ negative emotion တွေ 
negative reaction တွေ အဲဒီ negative reaction တွေနဲ့ တွေ့တဲ့အခါမှာ- 
 “သြော် ငါ တော့ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကို apply လုပ်ဖို့ အတွက်အခွင့်ကောင်းရပြီ။”

★ အဲဒီလို apply လုပ်ရင်းနဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ emotion က negative emotion ကနေ 
positive emotion ဖြစ်သွားတယ်။ ဥပမာ စိတ်တိုတဲ့ irritation 
ကနေပြီးတော့ compassion ဖြစ်သွားတယ်ဆိုရင် ဒီထဲမှာ 
မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး အကုန်လုံးပါလာတယ်။ 

★ ဒါကြောင့် ဒီနေ့ တရားပွဲပြီးပြီဆိုရင် facebook တွေကြည့်ကြမယ်၊ 
message တွေကြည့်ကြမယ်၊ ကြည့်တဲ့အခါမှာ ကရုဏာနဲ့ ကြည့်ပါ။ 

★ ဘာ message တွေ ရောက်နေလဲ မသိဘူး၊ ငါ ဘာလုပ်ပေးရမလဲ 
မသိဘူး။ ဘယ်သူ အဆင်မပြေမှုရှိလဲ မသိဘူးဆိုတဲ့ အဲဒီလို 
ကူညီချင်တဲ့စိတ်နဲ့ ကြည့်လိုက်ရင် ကရုဏာစိတ်နဲ့ ကြည့်လိုက်ရင် 
အဲဒီ message တွေထဲမှာ စိတ်ညစ်စရာပါလာရင်လည်းပဲ 
အဲဒီစိတ်ညစ်စရာကို ကိုယ်က အများကြီးခံနိုင်တယ်။ 

★ You have resilience. Why? Because your brain is
 working on the right spot. မှန်ကန်တဲ့ဦးနှောက်ရဲ့အပိုင်းက 
အလုပ်လုပ်တဲ့အခါကျတော့ အဲဒီ stress ဒဏ်ကို ခံနိုင်တယ်။ 

 ★ Facebook ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဒီတိုင်းပဲ။ Covid-19 သတင်းကြည့်မလား၊ 
ဒါမှမဟုတ် တခြားလူတွေ သတင်းကြည့်မလား၊ 
online သတင်းစာတွေ ဖတ်မလား။ 

★ အဲဒီလိုဖတ်တဲ့အခါမှာ ဘယ်နေရာမှာ ဘာပြဿနာတွေ ရှိနိုင်လဲမသိဘူး၊ 
ရှိနေပြီလဲ မသိဘူးဆိုပြီးတော့ ကြည့်ပြီးတော့ ပြဿနာတွေ့တာနဲ့ 
ချက်ချင်း ကရုဏာဖက်ကို စိတ်ကို orientate လုပ်လိုက် 
စိတ်ကို ဦးတည်လိုက်၊ Facebook ကြည့်ရင်းနဲ့ 
မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ကျင့်နေတာတဲ့။ 

★ ဘုန်းဘုန်းက Facebook မကြည့်နဲ့လို့ မပြောဖူးနော် twitter 
မကြည့်နဲ့လို့ မပြောဘူး။ ကိုယ့်ရဲ့စိတ်ကို compassion mode ထဲမှာ 
အရင်ထည့်လိုက်ပါ။ အဲဒီ compassion mode နဲ့ facebook ကြည့်ပါ၊
 twitter ကြည့်ပါ၊ ပြီးတော့ သတင်းတွေဖတ်ပါ။ 

 ★ အဲဒီလိုလုပ်တယ်ဆိုရင် facebook ကြည့်ရင်းနဲ့လည်းပဲ 
မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ဖြစ်မနေဘူးလား။ ဖြစ်နေတယ်။ ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်။ ကျေးဇူးတော်ရှင်အောက်စဖို့ဒ်ဆရာတော် 
ပါမောက္ခ ဒေါက်တာအရှင်ဓမ္မသာမိ