နေ့စဉ်အသုံးချ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး အပိုင်း(၂)

နေ့စဉ်ဘ၀ စိတ်ခံစားမှု 
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
 နေ့စဉ်အသုံးချ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး အပိုင်း(၂)
 ▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
 ★ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကို နေ့စဉ်ဘဝမှာအသုံးပြုဖို့အတွက်ဆိုရင် 
ကိုယ့်ရဲ့ center point - ကိုယ့်ရဲ့ အရေးကြီးတဲ့ ဗဟိုပြုတဲ့ point က 
ဘယ်နေရာကို သွားကြည့်ရမှာတုန်းဆိုရင် Emotion 
(စိတ်ခံစားမှု)ကို ကြည့်စေချင်တယ်။ 

★ Emotion က ဘယ်အချိန်မှာ ဖြစ်တုန်းဆိုရင် ပြဿနာနဲ့
တွေ့တဲ့အခါမှာ ဖြစ်တာ။ ပြဿနာနဲ့တွေ့တဲ့အခါမှာ emotion ဖြစ်တယ်။ 
ဘုန်းဘုန်းတို့ရဲ့ ပြဿနာက ပြဿနာနဲ့တွေ့တဲ့အခါမှာ ကိုယ်က 
ပြဿနာရယ်လို့ ချက်ချင်း သတိမထားမိတာ။ အဲဒါပဲ၊ ချက်ချင်း
သတိမထားမိတာ။ သြော် ပြဿနာဖြစ်နေပြီ။ 

★ ဥပမာ ရန်ကုန်မြို့ကြီးထဲမှာ ကားမောင်းသွားတယ်။ 
အဲဒီရှေ့က ကားတွေလည်းရှိတယ်၊ ဘေးက ကားတွေလည်းရှိတယ်၊ 
နောက်က ကားတွေလည်း ရှိတယ်၊ အဲဒီမှာ လူအများစုကတော့ 
အနည်းအများ pressure (ဖိအား) ရှိမှာပဲ။ stress (စိတ်ဖိစီးမှု) ရှိမှာပဲ။ 

★ အဲဒီတော့ အဲဒီ stress ကို စပြီးတော့ ကြည့်နိုင်ရင် ဒါ ပြဿနာရဲ့
အစပိုင်းကို ကြည့်နိုင်တယ် - the beginning of the problem 
အဲဒီပြဿနာကို စပြီးတော့ သတိထားမိတယ်။ 

★ အဲဒီပြဿနာကို သတိထားမိတဲ့အခါမှာ ကိုယ်က 
ဥပမာ ဘေးကကားက carelessly - သတိသိပ်မရှိဘဲ 
မောင်းသွားတယ်ဆိုရင် သူ့အပေါ်မှာ ချက်ချင်းဖြစ်သွားတဲ့ 
reaction (တုန့်ပြန်မှု)၊ အဲဒီ reaction က ပြဿနာရဲ့အစ။ 
ကိုယ့်ရဲ့ reaction pattern ခေါ်တာ။ 

★ အဲဒီ reaction pattern ကို analyze(စိစစ်)လုပ်ကြည့်တဲ့အခါမှာ 
reflect(ဆင်ခြင်) လုပ်ကြည့်တဲ့အခါမှာ ဘာတွေတွေ့တုန်း။ 
နံပါတ်တစ်ကတော့ မကျေနပ်တာတွေ့တယ်။ နံပါတ်နှစ်က 
အပြစ်ပြောချင်တာတွေ့တယ်။ 

★ တခါတခါကျတော့ သူ့ကို မကျေနပ်တဲ့အနေနဲ့ လီဗာနင်းပြီးတော့ 
တခါတတည်း သူ့ကို ပြန်ကျော်တက်ရမှာလား။ သူက မကြည်တဲ့အကြည့်နဲ့ 
မလေးမစား အကြည့်နဲ့ ကြည့်သွားတယ်ဆိုရင် သူ့ကို 
မှီအောင်ကြည့်ပြီးတော့ အဲဒီအတိုင်း ပြန်ကြည့်ပြီး 
ဂလဲ့စားချေမှာလား။ အဲဒီစိတ်တွေက ဖြစ်တတ်တယ်။ 

★ တခြားလူတွေက ကိုယ့်ကို မလေးစားဘူးလို့ စိတ်ထဲမှာထင်ရင် 
စိတ်ထဲမှာ ဘယ်လိုဖြစ်တုန်း။ ကိုယ့်စိတ်ထဲမှာ ဒေါသဖြစ်တယ် 
တခါတခါ၊ တခါတခါကျတော့ အားငယ်တယ်။
 တခါတခါကျေတော့ irritated (စိတ်ဆိုး) ဖြစ်တယ်။ 

★ တခါတည်း စိတ်တွေတို “သူက ဘယ်သူမို့လို့ 
ငါ့ကို ဒီလိုကြည့်တာတုန်း။” အဲဒီစိတ်တွေဖြစ်တယ်။ 
တခါတခါကျတော့ အဲဒီလမ်းပေါ်မှာ မဟုတ်ဘူး။ ကိုယ့်ရဲ့သူငယ်ချင်းတွေ သူငယ်ချင်းအချင်းချင်းထဲမှာလည်း ပြိုင်ဆိုင်မှုတွေရှိတာကိုး။ 

 ★ လူ့လောကကြီးထဲမှာ ပြိုင်ဆိုင်တဲ့လူက မပြိုင်ဆိုင်တဲ့လူထက် 
ပိုများပါတယ်။ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြိုင်ဆိုင်တာနဲ့၊ စိတ်ထဲမှာ ကျိတ်ပြီးတော့ 
ပြိုင်ဆိုင်တာ ဒါပဲကွာတယ်။ အဲတော့ ပြိုင်ဆိုင်တယ်ဆိုရင် ဘာဖြစ်တုန်း။ 

★ ပြိုင်ဆိုင်တဲ့နေရာမှာ ကိုယ်က သူများထက်သာတယ်လို့ စိတ်ထဲမှာ
 ခံစားရရင် ခဏတဖြုတ်စိတ်ထဲမှာ စိတ် ကြည်နူးတယ်။ 
ဘုန်းဘုန်းက ချမ်းသာတယ်ဆိုတဲ့ စကားလုံး မသုံးချင်ဘူး။ 
စိတ်ချမ်းသာတယ်ဆိုတဲ့ စကားလုံးက သူက
 It can be misleading. (မှားယွင်းနိုင်တယ်) 

★ စိတ်ချမ်းသာတာက တရားသဘောကနေ ပြောတဲ့ စိတ်ချမ်းသာမှုက 
တခြားလူတွေနဲ့ ပြိုင်တဲ့အခါမှာ ကိုယ်က နိုင်တဲ့အခါမှာ 
ဖြစ်တတ်တဲ့ ကြည်နူးမှု၊ အဲဒီကြည်နူးမှုနဲ့မတူဘူး စိတ်ချမ်းသာမှုက။ 

★ အဲဒီဟာလေးတွေကို မြင်နိုင်တယ်ဆိုရင် ကိုယ့်ရဲ့ 
Emotional manifestation (စိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာပုံစံ) 
ခေါ်ပါတော့ အင်္ဂလိပ်လို၊ ဒါမှမဟုတ် Emotional reaction 
(စိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာတုန့်ပြန်မှု) အဲဒီဟာတွေကို သတိထားမိတယ်ဆိုရင် 
ပထမဆုံး သတိတရားဝင်လာပြီ။ 

★ နောက် သတိတရားက စပြီးတော့ အလုပ်လုပ်တော့မယ်။ 
သူ့ function(လုပ်ဆောင်ချက်)လာတော့မယ်။ Function တစ်ခုက 
ဘာတုန်းဆိုတော့ Non-judgemental awareness 
(အကောင်းအဆိုးမဝေဖန်တဲ့သတိ) ဆိုတာ - စိတ်ထဲမှာ ဒါလေးဖြစ်နေတယ်၊ 
- စိတ်ထဲမှာ မလုံမခြုံဖြစ်နေတယ်၊ - စိတ်ထဲမှာ မကျေနပ်တာလေး 
ဖြစ်နေတယ် အဲဒီဟာလေးကို အသိအမှတ်ပြုလိုက်တာ။ 

★ အဲဒီ အသိအမှတ်ပြုတာလေးက နာကျင်မှုပါတယ်။ 
There is some pain in that, in recognizing that some form of 
negative emotion is happening in our mind, in our heart. 
It’s painful to recognize this. 

★ သူက painful ဖြစ်လို့ မသက်မသာဖြစ်လို့ uncomfortable ဖြစ်လို့ 
လူအများစုကတော့ အဲဒီ staring point မှာတင် they turned away မျက်နှာပြန်လှည့်လိုက်တယ်။ အဲဒါ ရှေ့ဆက်မသွားတော့ဘူး။ 
အဲဒီနာကျင်မှု စိတ်ထဲမှာ negative emotion 
ဖြစ်လာတဲ့အခါမှာ မကြည့်ချင်ဘူးပေါ့။ 

★ တခါတခါ မိသားစုကြားထဲမှာ negative emotion တွေဖြစ်တယ်။ 
တခါတခါကျတော့ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ တခါတခါကျတော့ လုပ်ငန်းမှာ၊ 
တခါတခါကျတော့ သတင်းစာဖတ်နေရင်းနဲ့ facebook ကြည့်နေရင်းနဲ့
 twitter ကြည့်နေရင်းနဲ့ television ကြည့်နေရင်းနဲ့ အဲဒီ emotion တွေ
 ပေါ်လာတယ်။ ဒါတွေက နေ့စဉ်လုပ်နေတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ။ 

★အဲဒီနေ့စဉ်လုပ်နေတဲ့လုပ်ငန်းတွေ 
daily activities တွေ အဲဒီမှာ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကကပ်ရတာ။ 

★ အဲဒီတော့ uncomfortable experience 
ဆိုတာက မသက်မသာ စိတ်ထဲမှာ negative ဖြစ်နေတဲ့ ခံစားမှုတစ်ခု၊ 
အဲဒီ emotion ကို သတိပြုလာတဲ့အခါမှာ လူအများစုက 
ရှေ့ဆက်မသွားဘူး ရှေ့ဆက်ပြီးတော့ မကြည့်ဘူး။ 

★ ဒါ ဘာဖြစ်လို့ ဒီလိုဖြစ်နေတာပါလိမ့်။ ဒီ feeling က 
ဘာ feeling ခေါ်တာပါလိမ့်။ဒီ feeling ကို ဒီ emotion ကို
 ကြည့်တဲ့နေရာမှာ ကိုင်တွယ်တဲ့နေရာမှာ ငါ့ရဲ့ကိုင်တွယ်ပုံ 
ကိုင်တွယ်နည်းက ဒီ emotion ကြီးပဲကြီးလာတာလား။

★ ဒီ negative emotion က အားပဲ ကောင်းလာသလား ဒါမှမဟုတ် 
သူက ကြည့်လိုက်တာနဲ့ ခဏတဖြုတ်တော့ နာကျင်မှုရှိတယ် စိတ်ထဲမှာ။ 

★ ဒါပေမဲ့ နည်းနည်းလေး ကြာလာတဲ့အခါကျတော့ ၅မိနစ် ၁၀မိနစ်လောက် ရောက်လာတဲ့အခါကျတော့ အဲဒီ emotion က subside ဖြစ်သွားလား 
(အားနည်းသွားလား)။ ၀ပ်သွားလား။ဒီလို reflection အထိရောက်အောင် 
သွားတဲ့လူက နည်းတယ်။ ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်။ 
ကျေးဇူးတော်ရှင်အောက်စဖို့ဒ်ဆရာတော် 
ပါမောက္ခ ဒေါက်တာအရှင်ဓမ္မသာမိ